Người dân bị án oan có nguy cơ bị ngân hàng cướp nhà

Liên quan đến vụ án kiện giữa Ngân hàng Vietcombank CN Nam Saigon và Công ty Cổ phần Hoa nước được Tòa án Bình Thạnh xử ngày 3/8/2015 đã trở thành câu chuyện nhức nhối trong dư luận từ nhiều tháng nay… Một loạt các tờ báo như Bảo vệ Pháp Luật, Pháp Luật Việt Nam, Báo Thanh Tra, Ngôn Luận, Báo Tiền Phong, Tầm Nhìn, Báo Kinh Doanh & Pháp Luật… chạy những hàng tít lớn “Xử chui”, “Thẩm phán bị tố cáo là xử án bất minh”, “Ngân hàng và Thẩm phán có cấu kết với nhau?”. “Một bản án vi phạm nghiêm trọng Luật tố tụng”, “Có thiếu sót trong thẩm định hồ sơ vay vốn?”, “Tòa xử đương sự không được mời?”, “Bản án cần được làm rõ trước pháp luật?” và “Bản án từ trên trời rơi xuống!”…

Chúng tôi quyết định tìm gặp ông Nguyễn Thành Long, người được công luận nhắc đến nhiều lần trong các bài báo trên để tìm hiểu rõ ý do vì sao ông lại bị “biến thành” một “dân oan” – nạn nhân trong vụ “Xử án chui” này!.

Sau khi mở của, mời chúng tôi ngồi, người đàn ông đã xấp xỉ 70 tuổi nhưng còn rất nhanh nhẹn, ông vừa nắm chắc cây gậy trong tay vừa hóm hỉnh:

– Lần đầu vào ngày 1/10/2015 tôi bị “tá hỏa tam tinh” sau khi Chi cục Thi hành án ra quyết định thi hành án, kê biên nhà của tôi từ một bản án “trên trời rơi xuống” mà bản thân tôi “vẫn ù ù càng cạc” không hề biết Tòa Bình Thạnh đã xử bản án án liên quan đến mình từ nhiều tháng trước… Lần thứ hai “thất kinh” cách đây ít tuần sau khi báo chí đăng vụ án xử chui, lúc tôi đang đi bộ tập thể dục dọc kênh Nhiêu Lộc thì bị hai thanh niên che kín mặt, xô tôi té và đổ nước vào mặt tôi cảnh cáo: này báo này, này kiện này… Kể từ đó, các con tôi đã mua cho tôi “cây gậy Trường Sơn” này để phòng thân đấy!… Các ông có sợ không? Tôi thì tôi sợ lắm nên từ hôm đó, có đi đâu tôi cũng phải “thập thà thập thụt” như kẻ “ăn trộm”, nhục thật!

Trong bản án sơ thẩm số 95/2015/KDTM-ST ngày 05/08/2015, Tòa án Nhân dân quận Bình Thạnh có viết: Tòa đã nhiều lần gửi giấy triệu tập và tống đạt, thậm chí đã tiến hành hòa giải giữa các bên nhưng ông Long “tiếp tục vắng mặt không lý do” do vậy chính ông Long đã “khước từ quyền được chứng minh của mình trước pháp luật”. Điều lạ lùng là trong suốt thời gian đó, ông Long vẫn ở nhà (có giấy xác nhận của CA phường) và ông còn là tổ trưởng dân phố, trưởng ban quản trị chung cư, là nơi đầu tiên nhận được thư từ, công văn từ nơi khác gửi đến. Lạ hơn nữa, khi lên viện kiểm sát thắc mắc, thì nhân viên của viện nói với ông Long rằng: “Chúng tôi có bằng chứng, những giấy hồi báo có chữ ký của anh chứng minh anh đã nhận được giấy triệu tập” mà không hề đưa ra những bằng chứng đó. Khi các đương sự và báo chí lên tiếng thì ông Long mới nhận được giấy triệu tập đề ngày 28/10/ 2015 (theo dấu Bưu điện), mời lên Tòa làm tờ tờ tường trình “xin xem xét lại bản án” trong khi Tòa đã xử kín từ 2 tháng trước?

Các luật sư và chuyên gia pháp lý sau khi nghiên cứu hồ sơ đã chỉ ra vô số những sai sót về thủ tục tố tụng, đặc biệt là về phía ngân hàng trong việc thẩm định và cho vay trong Hợp đồng tín dụng. Điều đáng nói là tại sao những điều tưởng chừng không thể ấy lại có thể xảy ra? Nguyên nhân của nó nằm ở đâu?



Mọi người đều lo lắng trước việc đạo đức xã hội bị suy đồi, vì tiền mà người ta có thể nhắm mắt làm mọi chuyện. Vì tiền mà một người vợ giả mạo hồ sơ, chữ ký của chồng, đem tài sản chung đi thế chấp bất chấp hậu quả như tan vỡ gia đình và bản thân có thể vướng vòng lao lý. Vì một lý do nào đó mà ông giám đốc chi nhánh Nam Sài Gòn Vietcombank Nguyễn Kiến Tường chỉ trong vòng 6 tiếng đồng hồ, bỏ qua những quy định chặt chẽ của Luật thẩm định, các quy định của Ngân hàng Nhà nước…giải quyết cho vay số tiền 11 tỷ đồng (?) với lời xác nhận của người vợ : “TÔI HÀNH ĐỘNG NHÂN DANH CHÍNH MÌNH và đại diện cho chồng tôi..”. Và vì lý do gì mà ông Lương Thanh Mười thẩm phán tòa án quận Bình Thạnh vẫn quyết định mang vụ án ra xử trong khi từ năm 2013 đã có vụ kiện dân sự giữa ông Nguyễn Thành Long và bà Dương Thị Bích Hạnh (vợ cũ ông Long) về việc tranh chấp “quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất tại số nhà 27 Phan Đăng Lưu, phường 3, quận Bình Thạnh” (tòa đã ra quyết định nhập vụ án dân sự, nhưng đến năm 2014 lại ra quyết đình đình chỉ giải quyết vụ án). Hài hước nữa là, trong phiên tòa không có bị đơn, viện kiểm sát nhân dân quận Bình Thạnh phát biểu :

“…Thẩm phán còn vi phạm về thời hạn thông báo thụ lý vụ án, vi phạm thời hạn chuẩn bị xét xử, vi phạm thời hạn gửi Quyết định xét xử và Quyết định hoãn phiên tòa cho Viện kiểm sát. Tuy nhiên những vi phạm trên là chưa đến mức nghiêm trọng nên Viện kiểm sát nhân dân quận Bình Thạnh KIẾN NGHỊ THẨM PHÁN RÚT KINH NGHIỆM”.

Với những vi phạm như vậy mà chỉ “rút kinh nghiệm” và vẫn được quyết định xét xử?

Việt Nam đang ngày càng hội nhập với thế giới, WTO từ năm 2007 và chuẩn bị ra nhập TPP, trong “cuộc chơi” này chúng ta phải thay đổi các lề luật của mình để phù hợp với thế giới, nhưng trên hết thảy đó là xây dựng con người. Một vị lãnh đạo của Tòa án tối cao đã từng than phiền về sự thiếu hụt những thẩm phán có chuyên môn. Trong cuộc gặp gỡ với ngân hàng, sau khi chỉ ra những tiêu cực của ngân hàng trong vấn đề tín dụng (cho vay rất dễ dàng bỏ qua mọi quy định với “cánh hẩu” của mình, trong khi những doanh nghiệp kinh doanh thực thụ rất khó tiếp cận nguồn tài chính), thủ tướng cũng cảnh báo: “Ngân hàng đừng làm chính phủ phải lo lắng”.

Thực thi luật pháp là con người, nhưng luật cũng là do con người viết ra, nếu không xây dựng từ con người chúng ta vẫn còn phải chứng kiến những vụ án oan sai như ông Nguyễn Thanh Chấn, ông Huỳnh Văn Nén….mà cái giá phải trả là sinh mạng. Dù có những quy định chặt chẽ thì vẫn có những con người như Huỳnh Thị Huyền Như dù là trưởng phòng Quản lý rủi ro và quyền trưởng một chi nhánh của ngân hàng vẫn tìm được cách rút ruột hàng ngàn tỷ đồng.

Không chỉ là là một nhà báo, nhà ngoại giao đa phương, một giảng viên đại học, sau khi về nghỉ ông Nguyễn Thành Long tham gia dịch sách và quản lý tổ dân phố và chung cư nơi ông ở với chức danh là tổ trưởng tổ dân phố, trưởng ban quản trị chung cư…
Ông thở dài, tâm sự:

– Một phần quyền sở hữu căn nhà nói trên là tiền già của tôi, giờ tôi chỉ muốn sống yên ổn, dạy học và dịch sách (ông đang dịch sang tiếng Việt một số giáo trình kinh tế của đại học Harvard). Tôi đã gửi nhiều lời cầu cứu giúp đỡ đi khắp nơi, nhiều lúc thấy thật tuyệt vọng, nhưng may là báo chí đã lên tiếng… Thực sự những bằng chứng sai phạm của Tòa, của Ngân hàng Vietcombank có phải của tôi đâu mà của chính họ làm ra, tôi chỉ có mỗi một tập bằng chứng của địa phương, của Công an Phường Tân Định, là trong suốt thời gian Tòa bình Thạnh xử án, tôi vẫn sống bình thường tại nơi cư trú, tất cả các giấy triệu tập của Tòa án, công văn của đối tác… gửi qua đường bưu điện tôi đều nhận được bình thường, riêng 15 giấy triệu tập, thẩm phán Mười Tòa Bình Thạnh áp dụng “chiêu tống đạt hợp lệ và niêm yết công công khai” thì không chỉ có tôi mà tất cả bị đơn và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan” đều không nhìn thấy “mặt mũi” các giấy triệu tập “tàng hình” này!

Một trí thức đang đứng trước nguy cơ trở thành dân oan. Tất nhiên pháp luật không hoàn hảo và nó phải được hoàn thiện hàng ngày khi va đập trong cuộc sống, trách nhiệm không chỉ riêng những người thực thi pháp luật mà còn của mọi công dân, nhất là những nhà báo có lương tâm. Nếu cứ im lặng thì một ngày nào đó tất cả chúng ta đều trở thành nạn nhân.

Tôi đã rất xúc động khi đọc bài báo về nhà báo tự do Trần Mỹ, nhiều năm bền bỉ một mình viết bài gửi đơn thư đến khắp nơi kể cả đến ông Tổng bí thư kêu oan và tố cáo những kẻ đã gây oan sai cho người tù “xuyên thế kỷ” Huỳnh Văn Nén. Đó là lòng trắc ẩn, là sự không vô cảm với đồng loại, là tình thương con người…điều mà xã hội chúng ta đang thiếu. Một xã hội sẽ đi đến đâu nếu nó thiếu vắng tình thương ?

Nhưng dù sao, vẫn còn một chút hy vọng. Khi chúng tôi chuẩn bị chia tay thì ông Long nhận được tin từ Chi cục thi hành án quận Bình Thạnh báo hoãn việc đo đạc kê biên căn nhà 27 Phan Đăng Lưu và Tòa án NDTP Hồ Chí Minh đang xem xét giải quyết đơn kháng án của ông và các bị đơn…