Những vấn đề nên quan tâm về cổng đá tam quan

Một trong các khu kiến trúc chúng ta thường bắt gặp tại các chùa chiền, đình miếu, dinh thự tại Việt Nam hiện nay chính là cổng tam quan. Triều đình xưa kia quy định lối đi giữa dành cho vua, bên hữu là lối đi dành cho quan võ, bên tả là lối đi dành cho quan văn. Chính từ đó mà các mẫu cổng làng thường làm theo kiểu tam quan – 3 cổng – 3 lối đi với mục đích phòng đón khi vua về. Vì thế mà các đền, miếu, lăng tẩm,… cũng theo đó mà xây dựng cổng theo kiến trúc tam quan.

1 Ý nghĩa của việc xây đắp cổng đá tam quan

Cổng đình chùa, nhà thời thánh họ từ đường, cổng làng thông thường có kiến trúc theo dạng cổng đá tam quan với tổng cổng ba đường đi gồm có đường đi chính lớn nằm ở giữa & có bổ sung thêm 2 lối nhỏ nằm ngay phía hai bên.Vách cổng được thiết kế từ gỗ hoặc xây tường gạch hay được làm bằng đá. bên trên của công tam quan có phong cách thiết kế lợp mái. phía 2 bên đường đi của cổng lớn, cổng nhỏ thường được đắp câu đối, phần trán của cửa được ghi tên chùa hoặc là tên gọi cửa. Cổng tam quan chùa mang trong mình 1 chân thành và ý nghĩa với ý niệm “ba cách nhìn” Phật Giáo bao gồm “không quan”, “hữu quan” & cả “trung quan”. Nó biểu hiện cái không, cái sắc & trung dung ở cả 2. một cách phân tích và lý giải khác chính là tam quan là cửa Tam bảo.Cũng mang 1 ý nghĩa khác cửa tam quan đó là “tam giải thoát môn” Thiền tông gồm cửa Không, cửa Vô tác, cửa Vô tướng (Vô nguyện). chính vì như thế các nước không thuộc Phật Giáo Thiền tông không xây cổng tam quan làm lối đi vào trong chùa.
Xem chi tiết về cổng đá tam quan
2 Hướng đến về phong cách thiết kế cổng tam quan

- Cổng tam quan có gác: Kiểu tam quan môn thông dụng nhất tại các di tích, đền, chùa,… chính là loại có gác. Ở bên trên phần cổng chính sẽ được xây thêm một cái gác nhỏ. Tài một ở số nơi, họ không những đơn thuần xây một cái gác nhỏ; còn còn phong cách thiết kế rất kỳ công, xây đến 2 hoặc 3 tầng nữa phía trên cổng chính. bình thường, ở những tầng gác đó sẽ đặt chuông, trống, khánh để đáp ứng những nghi lễ, kêu gọi dân làng,… không những thế, người ta cũng đặt thêm các bức tượng phật, thần thánh,… trên gác để tỏ lòng thành kính.

- Cổng tam quan kiểu tứ trụ: Tam quan môn tứ trụ rất phổ cập, đặc biệt là ở những tỉnh miền Tây. Cổng được cấu trúc đơn giản dễ dàng bằng bốn thanh trụ cột, hai thành ở giữa cao hơn nữa hai thanh ngoài cùng. những tứ trụ sẽ tiến hành nối với nhau bằng các thanh xà ngang cách điệu. Từ đó tạo thành ba đường đi đặc thù của tam quan môn. Trên môi trụ cột vẫn sẽ sở hữu khắc các câu đối nhưng lại không ghi tên cổng, chùa,…